ﭼﮑﯿﺪه
ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ دﺑﺎﻏﯽ پوست شترمرغ و تولید ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ، وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي، ﺿﺨﺎﻣﺖ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﮐﺸﺶﭘﺬﯾﺮي ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﻧﺎﺣﯿﻪ اﺻﻠﯽ ﺷﺘﺮﻣﺮغﻫﺎي 12 ﺗﺎ 14 ﻣﺎﻫﻪ (ﺗﻌﺪاد=15) در روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺑﺎﻏﯽ (ﮐﺮوﻣﯽ، ﮔﯿﺎﻫﯽ و آﻟﻮﻣﯽ) ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪ.
ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭼﺮمﻫﺎ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ 0/0± 0/7 ﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ و 0/1 ± 1/7 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ.
ﻧﯿﺮوي ﭘﺎرﮔﯽ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﮐﺸﺶﭘﺬﯾﺮي ﭼﺮمﻫﺎي ﮐﺮوﻣﯽ (4/9 ± 33/0) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو، 23/9 ± 197/2 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ و (7/0 ± 53/3 درﺻﺪ) ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﭼﺮمﻫﺎي آﻟﻮﻣﯽ (5/5 ± 27/4) ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو، 26/7 ± 161/7 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ و (7/8 ± 46/4 درﺻﺪ) و ﭼﺮمﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ 4/5 ± 13/0 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو، 21/8 ± 70/7 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ و (6/4 ± 40/1 درﺻﺪ) ﺑﻮد .(P<0/05) ﺑﻪﻃﻮرﮐﻠﯽ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ در ﻓﺮآوري دﺑﺎﻏﯽ ﮐﺮوﻣﯽ ﺑﻬﺘﺮ از ﭼﺮم آﻟﻮﻣﯽ و ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ.
مقدمه ای بر ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺛﺮ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺑﺎﻏﯽ ﺑﺮ پوست شترمرغ و ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ
اﻣﺮوزه ﭼﺮم ﺷـﺘﺮﻣﺮغ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﯾـﮏ ﻣﺤـﺼﻮل ﻟـﻮﮐﺲ ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺑﺎزار اروﭘﺎ، آﻣﺮﯾﮑﺎ و ژاﭘﻦ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ .
پوست شترمرغ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ روﺷﻬﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ، ﮐﺮوﻣﯽ، آﻟﺪﺋﯿﺪي، ﺳﯿﻨﺘﺘﯿﮏ و آﻟﻮم دﺑﺎﻏﯽ ﻣﯽﺷﻮد.
در روش دﺑﺎﻏﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ پوست شترمرغ از ﺗﺎﻧﻦ و ﻣﻮاد اﺳﺘﺨﺮاج ﺷـﺪه ﮔﯿـﺎﻫﯽ ﻧﻈﯿـﺮ ﭘﻮﺳـﺖ درﺧـﺖ و ﻣـﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮدﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﺒﺐ ﻗﻬـﻮه اي ﺷـﺪن ﭼـﺮم ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ وﻟﯽ ﺷﯿﺪ ﺣﺎﺻﻞ از آن ﻫﺎ در ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑـﺎ ﺳـﺎﯾﺮ ﻣـﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و رﻧﮓ اوﻟﯿﻪ ﭘﻮﺳﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ.
اﯾـﻦ روش ﺑﯿـﺸﺘﺮ در ﺳﺎﺧﺖ ﭼﺮم ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ در روي آﻧﻬﺎ ﺧﻄﺎﻃﯽ و ﻗﻠﻢ زﻧﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﯾﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻗﺎﻟـﺐ ﺑـﺮاي ﺗﻬﯿـﻪ ﻣﻬـﺮ ﻣـﺼﺮف ﻣﯽﺷﻮد، زﯾﺮا در ﺑﺮاﺑﺮ آب ﭘﺎﯾﺪار ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و رﻧـﮓ آن ﻫـﺎ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
در ﺿﻤﻦ اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺷﻮﯾﻨﺪه ﺷﺴﺘﻪ و ﺧـﺸﮏ ﺷـﻮﻧﺪ، اﺑﻌﺎد آﻧﻬﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و از ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺮﻣﯽ و اﻧﻌﻄﺎف ﺧﺎرج ﺷـﺪه و ﺳﺨﺖ و ﺧﺸﮏ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و اﮔﺮ در آب داغ ﻗﺮار داده ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﭼﮏ ﺷﺪه و ﺗﺎ ﺣـﺪي ژﻻﺗﯿﻨـﯽ ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ.
اﯾـﻦ اﻣـﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺸﮑﯽ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮي ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺷﮑﻨﻨﺪﮔﯽ آن ﻣﯽ ﺷﻮد. در دﺑﺎﻏﯽ ﮐﺮوﻣﯽ ﮐﻪ از ﺳـﺎل 1858 ﻣﯿﻼدي ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪ، از ﺳﻮﻟﻔﺎت ﮐﺮوﻣﯿﻮم و ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻤﮏ ﻫﺎي ﮐﺮوﻣﯿﻮم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد.
ﭼﺮمﻫـﺎي ﺣﺎﺻـﻞ از اﯾـﻦ روش دﺑﺎﻏﯽ
پوست شترمرغ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﺑﺎﻏﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﺮم ﺗﺮ و ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄـﺎف ﺗـﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در آب ﺗﻐﯿﯿﺮ رﻧﮓ و ﮐﺎﻫﺶ اﺑﻌﺎد آن ﻫﺎ ﮐﻢﺗﺮ اﺳﺖ.
ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﺗﮑﻤﯿـﻞ ﻧـﺸﺪه آن را وت ﺑﻠﻮ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠـﺖ رﻧـﮓ ﺣﺎﺻـﻞ از ﺟـﺬب ﮐـﺮوم ﻣﯽﺑﺎﺷـﺪ.
در دﺑـﺎﻏﯽ آﻟﺪﺋﯿـﺪي از ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﯿـﺪ ﯾـﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒـﺎت اﮐﺴﺎزوﻟﯿﺪﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷـﻮد ﮐـﻪ در ﺣـﺎل ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ ﺧﻄــﺮات ﻧﺎﺷــﯽ از ﻓــﺮمآﻟﺪﺋﯿــﺪ ﺑــﺮاي ﮐــﺎرﮔﺮان و ﻧﯿــﺰ اﯾﺠــﺎد ﺣــﺴﺎﺳﯿﺖ در ﺑﻌــﻀﯽ اﻓــﺮاد اﺳــﺘﻔﺎده ﻧﻤــﯽﺷــﻮد.
در دﺑــﺎﻏﯽ پوست شترمرغ ﺳﯿﻨﺘﺘﯿﮏ از ﭘﻠﯿﻤﺮﻫﺎي آروﻣﺎﺗﯿﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧـﻮوﻻك ﯾـﺎ ﻧـﻮرادول ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﯽﺷـﻮد.
در دﺑـﺎﻏﯽ ﺑـﻪ روش آﻟﻮم از ﻧﻤﮏ ﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮم ﺑـﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒـﺎت ﻣﺘﻔـﺎوﺗﯽ از ﻣﻮاد ﺣﺎوي ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد . اﯾﻦ ﻧﻮع ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻋﺎري ﺑﻮدن از ﻣﻮاد ﮐﺮوﻣﯽ در ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻔﺶ ﺑﭽﻪ ﮔﺎﻧﻪ و ﯾـﺎ ﭼـﺮم ﮐﺎﺑﯿﻦ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ ﺑﻪﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد .
درﻫﺮﺣﺎل، ﺻﻨﺎﯾﻊ ﭼﺮم اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ را در ﻣﻮرد ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ از ﻧﻈـﺮ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﮐﺸـﺸﯽ و ﺳـﺎﯾﺮ ﺧـﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑــﯽ و ﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑــﺮاي ﯾــﺎﻓﺘﻦ ﮐــﺎرﺑﺮد دﻗﯿــﻖ آن در ﺗﻬﯿــﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ.
ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮآوري ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﺳﺎﯾﺮ ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﻓﺮق ﻣﯽﮐﻨﺪ، درﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐـﺎﻻي ﺗﻮﻟﯿـﺪي و ﮐﺎرﺑﺮي آن ﺗﺎﺣﺪي ﻣﺘﻔﺎوت اﺳـﺖ، ﻟـﺬا ﻫـﺪف از اﻧﺠـﺎم اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﭼﻨﺪ روش ﻣﻌﻤﻮل دﺑﺎﻏﯽ (ﮐﺮوﻣﯽ، ﮔﯿـﺎﻫﯽ و آﻟﻮﻣﯽ) ﺑﺮ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﺷﮑﻞ – 1 ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ
ﻣﻮاد و روشﻫﺎ
ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ روش ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ دﺑـﺎﻏﯽ پوست شترمرغ، ﺗﻌـﺪاد ﭘـﻨﺞ ﺟﻠﺪ ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﯾﮏ ﺗﺎ 1/5 ﺳﺎﻟﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ و ﻫـﺮ ﺟﻠـﺪ از ﻃﺮف ﻋﺮﺿﯽ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖو ﺟﻤﻌﺎً ﺑﻪ 15 ﺗﯿﮑﻪ ﺑﺮﯾـﺪه ﺷـﺪ و ﻫﺮ ﭘﻨﺞ ﺗﯿﮑﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﯽ از روش ﻫـﺎي دﺑـﺎﻏﯽ ﮐﺮوﻣـﯽ، ﮔﯿـﺎﻫﯽ و آﻟﻮﻣﯽ ﻓﺮآوري ﺷﺪ.
ﻋﻤﻠﯿﺎت دﺑﺎﻏﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﺳﺎﻻﻣﺒﻮر، وتﺑﻠﻮ و وتواﯾﺖ و دﺑﺎﻏﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ، ﺳﺎﺧﺖ ﮐﺮاﺳﺖ رﻧﮕﯽ از وتﺑﻠﻮ و ﮐﺮاﺳﺖ ﺳﻔﯿﺪ از وتواﯾﺖ ﺑﻮد.
اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻬﯿﻪ ﺳﺎﻻﻣﺒﻮر ﺷﺎﻣﻞ ﺧﯿﺴﺎﻧﺪن، آﻫﮏدﻫﯽ، آﻫﮏﮔﯿﺮي، آﻧﺰﯾﻢدﻫﯽ، ﭼﺮﺑﯽﮔﯿﺮي و ﺳﺎﻻﻣﺒﻮرﺳﺎزي ﯾﮑﺴﺎن ﺑﻮد. وتﺑﻠﻮ ﺑﺮاي دﺑﺎﻏﯽ ﮐﺮوﻣﯽ و وتواﯾﺖ ﺑﺮاي دﺑﺎﻏﯽ آﻟﻮﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ.
ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ ﮐﺮاﺳﺖ رﻧﮕﯽ از وتﺑﻠﻮ و وتواﯾﺖ ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﻣﺮاﺣﻞ ريﮐﺮوم (در وتﺑﻠﻮ)، ﺧﻨﺜﯽﺳﺎزي، دﺑﺎﻏﯽ ﻣﺠﺪد، رﻧﮕﺮزي، روﻏﻦدﻫﯽ، ﻓﯿﮑﺲ، ﺗﺨﻠﯿﻪ، ﺧﺸﮏﮐﺮدن در ﻫﻮا، ﻧﺮم ﮐﺮدن و ﮔﯿﺮهزﻧﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ.
دﺑﺎﻏﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ از ﺳﺎﻻﻣﺒﻮر ﻃﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺧﯿﺴﺎﻧﺪن، ﺷﺴﺘﺸﻮ، ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺎر ﯾﻮﻧﯽ، دﺑﺎﻏﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﻣﯿﺮوﺑﻼن، ﻣﯿﻤﻮزا، ﺑﺎﺳﯿﻨﺘﺎن, ﺗﺎﻣﻮل، روﻏﻦدﻫﯽ، ﻓﯿﮑﺲ و ﺧﺸﮏ ﮐﺮدن اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺗﺎ ﺗﻬﯿﻪ ﭼﺮم ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺑﺎﻏﯽ ﮐﺮوﻣﯽ و آﻟﻮﻣﯽ ﻃﯽ ﺷﺪ.
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭼﺮم از ﻧﺎﺣﯿﻪ اﺻﻠﯽ ﭘﻮﺳﺖ شترمرغ ﯾﺎ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﺮون ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪ (ﺷﮑﻞ1).
ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﺑﺎ روشﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﯽ اﯾﺮان ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ . ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي، از ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺻﻠﯽ ﭼﺮم ﺳﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻣﺪور ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮ روي رخ ﭼﺮم ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ 70 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ. ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭼﻬﺎر ﻧﻘﻄﻪ از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﮐﻮﻟﯿﺲ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ.
ﺑﺎ ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮي ﮐﻮﻟﯿﺲ ورﻧﯿﻪ ﻗﻄﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻘﺮﯾﺐ ﻧﯿﻢ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ و ﺑﺎ ﺧﻂﮐﺶ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮي در دو ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮﻫﻢ ﺑﺮ روي رخ ﭼﺮم شترمرغ و در دو ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮﻫﻢ ﺑﺮ روي ﻧﻄﻊ ﻣﺠﺪداً اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪ.
ﺟﺮم آزﻣﻮﻧﻪ ﺑﺎ دﻗﺖ ﯾﮏ ﻫﺰارم ﮔﺮم ﺗﻮزﯾﻦ ﺷﺪ و وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي از ﻓﺮﻣﻮل (1) ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ:
1) Da = 1.273 × 10 m/td2
در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ، m ﺟﺮم (ﮔﺮم)، t ﺿـﺨﺎﻣﺖ (ﻣﯿﻠـﯽ ﻣﺘـﺮ) و d2 ﻗﻄﺮ (ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ) اﺳﺖ.
ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻧﯿﺮوي ﭘﺎرﮔﯽ، ﻣﻘﺎوت ﺑـﻪ ﮔـﺴﯿﺨﺘﮕﯽ و ﮐﺸﺶ ﭘﺬﯾﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﭼﺮﻣﯽ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد 10 در 50 ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ.
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺮه ﻫـﺎي دﺳـﺘﮕﺎه ﮐـﺸﺶ (اﯾﻨـﺴﺘﺮون ﻣـﺪل (4001 ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻌﺪ از ﭘﺎرﮔﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﺑـﯿﺶﺗـﺮﯾﻦ ﻧﯿـﺮوي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﯿﺮوي ﭘﺎرﮔﯽ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺮه ﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨـﻮان ﻃﻮل ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ﭘﺎرﮔﯽ (ﮐﺸﺶﭘﺬﯾﺮي) ﯾﺎدداﺷﺖ ﺷﺪ. ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ 10(Tn) از ﻓﺮﻣﻮل (2) اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ
(2)
در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ، F ﻧﯿﺮوي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه (ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم)، W ﭘﻬﻨـﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ (ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ ) و t ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ (ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ) اﺳـﺖ. درﺻـﺪ ازدﯾﺎد ﻃﻮل در ﻧﻘﻄﻪ ﭘﺎرﮔﯽ (Eb) از ﻓﺮﻣﻮل (3) ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ:
(3)
در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ، l1 ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺮهﻫﺎ در ﻧﻘﻄﻪ ﭘـﺎرﮔﯽ و l0 ﻓﺎﺻﻠﻪ اوﻟﯿﻪ ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺮهﻫﺎﺳﺖ.
ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﻣﺎري
از ﻣﺪل ﯾﮏ ﻃﺮﻓـﻪ (4) ﺑـﺮاي ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ ارﻗـﺎم در ﻧﺮماﻓﺰار SAS اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ:
(4)
در اﯾﻦ ﻓﺮﻣﻮل، yij ﻫﺮ ﯾـﮏ از ﻣـﺸﺎﻫﺪات، u ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐﻞ، i اﺛﺮ ﺳﻪ روش دﺑﺎﻏﯽ و ij اﺛﺮ ﺧﻄـﺎي ﺗـﺼﺎدﻓﯽ ﻫـﺮ ﯾﮏ از ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺑﺤﺚ
ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرﻓﻮﻟﮋﯾﮑﯽ
پوست شترمرغ ﻣـﺸﺎﺑﻪ ﭘﻮﺳـﺖ ﻃﯿــﻮر اﺳــﺖ، وﻟــﯽ ﺑﻌــﻀﯽ از ﺧــﺼﻮﺻﯿﺎت آن ﺑــﻪ ﭘﻮﺳــﺖ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران ﺷﺒﺎﻫﺖ دارد. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻬـﺖ، ﺧـﺼﻮﺻﯿﺎت ﭼـﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﭼﺮم ﺳﺒﮏ و ﺳﻨﮕﯿﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﻮد.
ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪه 1/5 ﻣﯿﻠـﯽﻣﺘـﺮ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ 1/3 ﺗﺎ 2/5 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ ﺑﻮد (ﺟﺪول1) ارﻗﺎم ﻣـﺸﺎﺑﻬﯽ در ﻣﻮرد ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﯾﮏ ﺑﺮرﺳـﯽ، ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﻫﺎي ﭘﻨﺞ ﺗﺎ 14 ﻣﺎﻫﻪ از 0/05 ± 0/66 ﺗﺎ 0/05 ± 1/13 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺿﺨﯿﻢ ﺗﺮ ﺷﺪن ﭼﺮم را ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ .
ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺳﺖ شترمرغ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ، وارﯾﺘﻪ، ﺳﻦ، ﺟﻨﺲ و ﻧﻮاﺣﯽ ﺑﺪن ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪﻃﻮري ﮐﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭼﺮم ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ داﻣﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﮔﺮدن آﺑﯽ، ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﮔﺮدن ﺳﯿﺎه، ﺑﺰ، ﺑﺮه و ﮔﺎوﻣﯿﺶ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﯾـﮏ، 1/9، 0/9، 0/7 و 1/1 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ ﮔﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ .
ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغﻫﺎ در ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ در ﺣﺪ ارﻗﺎم ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﺮاي ﭼـﺮم ﺷـﺘﺮﻣﺮغ و ﺑﯿـﺸﺘﺮ از ﭼـﺮم اﻏﻠﺐ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي داﻣﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﺟﺪول – 1 ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻌﯿﺎر ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ و پوست شترمرغ
و :** در ﻫﺮ ﺳﺘﻮن ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎ در ﺳﻄﺢ (P<0/05) و (P<0/01) ﻣﻌﻨﯽدار اﺳﺖ. :ns ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦﻫﺎ ﻣﻌﻨﯽدار ﻧﯿﺴﺖ .(P<0/05)
در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ، ﭼﺮم ﻫﺎي دﺑﺎﻏﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻣﺎ ﻏﯿﺮﻣﻌﻨﯽداري از ﭼﺮم ﻫﺎي ﮐﺮوﻣﯽ و آﻟﻮﻣﯽ داﺷﺘﻨﺪ (ﺟـﺪول1).
ﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭼﺮم ﻟﺒﺎﺳﯽ، ﮐﯿﻒ دﺳـﺘﯽ و ﭼﮑﻤـﻪ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿـﺐ 0/85، 1/25 و 1/45 ﻣﯿﻠـﯽﻣﺘـﺮ و ﻫﻤـﯿﻦﻃـﻮر ﭼـﺮم آﺳﺘﺮي و روﯾﻪ ﮐﯿﻒ ﻫـﺎي دﺳـﺘﯽ زﻧﺎﻧـﻪ ﺑـﻪﺗﺮﺗﯿـﺐ 0/5 و 0/8 ﻣﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮ ﺑﯿﺎن ﺷـﺪه اﺳـﺖ. ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﻣـﻮارد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮد ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ در ﺳـﺎﺧﺖ ﮐﯿـﻒ و ﭼﮑﻤـﻪ اﺳﺖ و ﮐﻤﺘﺮ در ﭼﺮم ﻟﺒﺎﺳﯽ ﮐﺎرﺑﺮد دارد.
داﻣﻨﻪ وﺳﯿﻌﯽ از ﻧﯿﺮو 0/76) ﺗﺎ 50 ﮐﯿﻠـﻮﮔﺮم ﻧﯿـﺮو) ﺑـﺮاي ﭘﺎرﮔﯽ در ﭼﺮم ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪ (ﺟـﺪول1).
ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺮوي ﻻزم ﺑـﺮاي ﭘـﺎرﮔﯽ ﭼـﺮم ﺷـﺘﺮﻣﺮغ ﮔـﺮدن آﺑـﯽ، ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﮔﺮدن ﺳﯿﺎه، ﺑﺰ، ﺑﺮه و ﮔﺎوﻣﯿﺶ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿـﺐ 32، 43، 26، 12 و 82 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ .
در ﭼﺮم ﺑﺰﻫـﺎي ﺑﻮﻣﯽ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﺻﻔﺖ 25/5 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو ﺑﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪ .(2)
ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺮوي ﭘﺎرﮔﯽ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﻫﺎي اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﮐﻤﺘـﺮ از ارﻗـﺎم ذﮐـﺮ ﺷـﺪه در ﺳـﺎﯾﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ، ﺑﺰ و ﮔﺎوﻣﯿﺶ وﻟﯽ ﺑﯿﺶ از ﭼـﺮم ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
در ﺑﺮرﺳﯽ ﺣﺎﺿﺮ، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐﻠﯽ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ ﮔـﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﭼــﺮم 19/68 ± 137/10 (50 ﺗــﺎ 273 ﮐﯿﻠــﻮﮔﺮم ﻧﯿــﺮو ﺑــﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ) ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ارﻗﺎم ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت 163 ﺗﺎ 214 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، 178 ﺗﺎ 194 ﮐﯿﻠــﻮﮔﺮم ﻧﯿــﺮو ﺑــﺮ ﺳــﺎﻧﺘﯽﻣﺘــﺮ ﻣﺮﺑــﻊ و 23/1 ± 137/10 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽ ﺑﺎﺷـﺪ (ﺟـﺪول 5).
داﻣﻨﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭼﺮم ﺑﺰ و ﮔـﺎو ﻧﯿـﺰ ﺑـﻪﺗﺮﺗﯿـﺐ 203/94 ﺗـﺎ 254/93 و 254/93 ﺗﺎ 305/92 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳـﺖ. اﺣﺘﻤـﺎﻻً. اﺧـﺘﻼف ﻣﻮﺟـﻮد ﻧﺎﺷـﯽ از ﺗﻔﺎوت ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغﻫـﺎي آزﻣﺎﯾـﺸﯽ ﺑـﺎ ﺳـﺎﯾﺮ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯿﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑـﺮاي ﭼـﺮم رخدار، ﭼﺮم ﻣﺒﻠﻤﺎن و ﻟﺒﺎﺳﯽ از پوست شترمرغ را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ 200، 170 و 200 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .
ﭼـﺮم ﻟﺒﺎﺳـﯽ،
ﭼﺮم ﮔﺎوي، ﭼﺮم روﯾﻪ و آﺳﺘﺮي ﮐﯿﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﺑـﻪﺗﺮﺗﯿـﺐ ﺣـﺪاﻗﻞ 150، 180، 40 و 30 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑـﺮ ﺳـﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘـﺮ ﻣﺮﺑـﻊ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ .
ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺣﺎﺻﻠﻪ در ﺑﺮرﺳﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺰدﯾـﮏ ﺑـﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭼﺮم ﻟﺒﺎﺳﯽ و ﺑﯿﺶ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭼﺮم روﯾﻪ و آﺳﺘﺮي ﮐﯿﻒ ﻫﺎي ﭼﺮﻣﯽ ﺑﻮده و ﻟﺬا ﮐـﺎرﺑﺮد ﺧـﻮﺑﯽ در ﺳـﺎﺧﺖ ﭼـﺮم ﻟﺒﺎﺳﯽ در ﺻﻮرت ﻓﺮآوري ﺧﻮب و اﯾﺠـﺎد ﺿـﺨﺎﻣﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ دارد.
در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ، ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﻧﯿﺮوي ﺑﺎرﭘﺎرﮔﯽ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﮐﺸﺶ ﭘﺬﯾﺮي در ﭼﺮم ﻫﺎي دﺑـﺎﻏﯽ ﺷﺪه ﺑﻪ روش ﮐﺮوﻣﯽ ﺑﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪ (P<0/05) و ﺳـﭙﺲ اﯾـﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ در ﭼﺮم ﻫﺎي آﻟﻮﻣﯽ و درﻧﻬﺎﯾﺖ ﭼﺮم ﻫـﺎي دﺑـﺎﻏﯽ ﺷـﺪه ﮔﯿﺎﻫﯽ ﮐﺎﻫﺶ داﺷﺖ.
ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﭼﺮم ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﮐـﺎﻫﺶ ﺷﺪﯾﺪي در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼـﺮم ﻫـﺎي ﮐﺮوﻣـﯽ ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪ. ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽﺗـﻮان ﮔﻔـﺖ ﮐـﻪ روش دﺑـﺎﻏﯽ ﮔﯿـﺎﻫﯽ اﺛـﺮ ﻣﻌﮑﻮﺳـﯽ ﺑـﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
ﻣﻨﺒﻌﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم روش ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺑـﺎﻏﯽ ﺑـﺮ پوست شترمرغ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﯾـﻦ اﺛـﺮات ﺑـﻪدﺳـﺖ ﻧﯿﺎﻣـﺪ، وﻟـﯽ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﭼﺮم ﻣﺒﻠﯽ ﺑﺮاي دﺑﺎﻏﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﮐﺮوﻣـﯽ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ 200 و 375 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، ﺗﻮﻟﯿﺪات ﭼﺮﻣﯽ ﺻﻨﻌﺘﯽ 150 ﺗﺎ 375 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿﺮو ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑـﻊ و ﭼﺮم دﺑﺎﻏﯽ ﮐﺮوﻣﯽ ﻟﺒﺎﺳﯽ و دﺳﺘﮑﺸﯽ 250 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻧﯿـﺮو ﺑـﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ، ﭼﺮم ﻫـﺎي دﺑـﺎﻏﯽ ﺷـﺪه ﺑـﻪ روش ﮐﺮوﻣـﯽ در اﯾـﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻬﺘﺮ از ﭼﺮم ﻫـﺎي آﻟـﻮﻣﯽ و ﮔﯿـﺎﻫﯽ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮاي ﮐﺎﻻﻫﺎي ﻓﻮق ﻣﺼﺮف ﺷﻮد وﻟﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ اﯾﺠﺎد ﺷـﺪه در ﭼﺮم ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﮐﺎرﺑﺮد آن در ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﺳﻔﺖ و ﻣﺤﮑﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﯿﻒ ﻫﺎي ﭼﻤﺪاﻧﯽ و ﺟﻠﺪ ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳـﺖ و ﭼﺮم ﻫﺎي آﻟﻮﻣﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﺗﻮﻟﯿﺪ اﮐﺴﯿﺪﮐﺮوم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑـﺮاي
روﮐﺶ ﺻﻨﺪﻟﯽ ﺧﻮدروﻫﺎي ﻧﻮاﺣﯽ ﮔﺮﻣﺴﯿﺮ اﺳﺘﻔﺎه ﺷﻮد.
ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐﺸﺶ ﭘﺬﯾﺮي ﭼـﺮم ﺷـﺘﺮﻣﺮغ ﻫـﺎ4/05 ± 46/20 درﺻﺪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ در ﺣـﺪ ارﻗـﺎم ذﮐـﺮ ﺷـﺪه ﺑـﺮاي ﭼـﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ (50 درﺻﺪ) و ﭼﺮم ﺑﺰي (40 درﺻﺪ) و ﮐﻤﺘﺮ از ﭼﺮم
ﮔﺎوي (80 درﺻﺪ) ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .
ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﮐـﺸﺶ ﭘـﺬﯾﺮي ﺗﻮﻟﯿﺪات ﭼﺮﻣﯽ ﻣﺒﻠـﯽ ﮔﯿـﺎﻫﯽ و ﮐﺮوﻣـﯽ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﯿـﺐ 50 و 75 درﺻﺪ و ﮐﺎﻻﻫﺎي ﭼﺮﻣﯽ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﯿﻦ 20 ﺗﺎ 50 درﺻـﺪ ﻋﻨـﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ .
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﺸﺶ ﭘﺬﯾﺮي ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﭼـﺮم ﮐﺮوﻣـﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﺮم ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ و آﻟﻮﻣﯽ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، اﺳـﺘﻔﺎده از ﭼﺮم ﻫﺎي ﮐﺮوﻣﯽ در ﭼﺮم ﻣﺒﻠﯽ ﺑﻬﺘـﺮ اﺳـﺖ، اﮔﺮﭼـﻪ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﻨﺤـﺼﺮ ﺑـﻪﻓـﺮد ﺣﺎﺻـﻞ از ﻧـﺪول ﻫـﺎي ﭘﻮﺳـﺖ ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ ﻧﻮع از ﭼﺮم ﺑﺮاي ﻣﻮارد ﺗﺰﺋﯿﻨﯽ و ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽ رود (ﺟﺪول1).
ﻫﻤﺎن ﻃﻮرﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﭼـﺮم ﮔﯿـﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮي ﮐﻢﺗﺮ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﮐﺎﻻﻫـﺎي ﭼﺮﻣـﯽ ﺳﺨﺖ و ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ پوست شترمرغ دﺑﺎﻏﯽ ﺷﺪه ﺑﻪ روش ﮔﯿﺎﻫﯽ در ﺗﻬﯿﻪ ﮐﯿﻒ، ﭼﻤﺪان، ﺟﻠﺪ و ﺷﯿﺮازه ﮐﺘﺎب و ﻏﯿﺮه ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﻘﺪار داﻧﺴﯿﺘﻪ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﮐﻤﺘﺮ از داﻧﺴﯿﺘﻪ ﻇﺎﻫﺮي ﭼﺮم زﯾـﺮه (ﯾﮏ و 1/5 ﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ) و در ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﺮاي اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ ﭼﺮم اﺳﺖ (ﺟﺪول 1).
در اﯾــﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ، ﻫﻤﺒــﺴﺘﮕﯽ ﻣﺜﺒــﺖ ﻏﯿﺮﻣﻌﻨــﯽداري ﺑــﯿﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺮم ﺑﺰﻫـﺎي ﺑـﻮﻣﯽ ﺑـﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪ، درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ارزﯾﺎﺑﯽ اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه ﺑـﺮ روي ﭼـﺮم ﺷـﺘﺮ روﻧـﺪ ﮐﺎﻫﺸﯽ در ﻣﯿﺰان ﺑﺎر ﭘﺎرﮔﯽ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﮐﺸﺶﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭼﺮﻣﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ (ﺟﺪول 2).
ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮردي ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﺻﻔﺎت ﻣﮑـﺎﻧﯿﮑﯽ ﭼﺮم ﺷـﺘﺮﻣﺮغ ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﺷـﺪ، ﻫﻤﺒـﺴﺘﮕﯽ ﻣﺜﺒـﺖ (+0/3) ﺑـﯿﻦ اﺳﺘﺤﮑﺎم و ﮐﺸﺶﭘﺬﯾﺮي ﺑﻮد .(P<0/01)
ﺟﺪول
– 2 ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﭼﺮم ﺷﺘﺮﻣﺮغ
ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﺷﺪ زﯾﺎد ﭘﺮورش اﯾﻦ ﭘﺮﻧـﺪه در ﮐـﺸﻮر، ﻻزم اﺳﺖ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻓﺮآوري ﺻﺤﯿﺢ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﺘﺮﻣﺮغ ﺑـﺎﻻﺧﺺ در ﻣـﻮرد ﭘپوست شترمرغ آن راﻫﮑﺎرﻫـﺎي ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد.
در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن، ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻓـﺮآوري پوست شترمرغ ﺑـﺮاي ﺗﻬﯿــﻪ ﻣﺤــﺼﻮﻻت ﭼﺮﻣــﯽ ﺑــﺴﯿﺎر ﻣﻬــﻢ ﺑــﻮده و در ﺻــﻮرت ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮي روش ﻫﺎي درﺳﺖ ﻋﻤﻞ آوري ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻄﻠــﻮب ﻣﺤــﺼﻮﻻت ﭼﺮﻣــﯽ ﺷــﺘﺮﻣﺮغ و ﻧﻬﺎﯾﺘــﺎً اﻗﺘــﺼﺎد ﭘﺮورش دﻫﻨﺪﮔﺎن و ﺻﻨﺎﯾﻊ ﭼـﺮم ﺳـﺎزي دارد.
در اﯾـﻦ ﺑﺮرﺳـﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﺮم ﺷـﺘﺮﻣﺮغ از ﮐﯿﻔﯿـﺖ ﻣﮑـﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﻄﻠـﻮﺑﯽ مانند چرم سا یر دام ها برخوردار است و با توجه به تفاوتی که بین روش هاي مختلف دباغی به دست آمد ، لازم است که براي دسترسی به کیفیت بالاتر ب ه خصوص در چرم هاي گیاهی بررسی هاي کاربردي وسیع تري انجام پذیرد.
نویسندگان: ﻣﻬﻨﺎز ﺻﺎﻟﺤﯽ *1، ژاﻟﻪ ﻣﯿﺮﻋﺒﺪاﻟﺒﺎﻗﯽ 2 و ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ ﮐﻤﺎﻟﯽ ﺳﺮوﺳﺘﺎﻧﯽ 3
_______________________________________________________________________________________
:Pickling – 1 ﭘﯿﮑﻠﻪ ﮐﺮدن ﯾـﺎ اﺳـﯿﺪي ﮐـﺮدن ﭘﻮﺳـﺖ ﺑـﺮاي ﺗﻬﯿـﻪ ﺳﺎﻻﻣﺒﻮر
:Crust leather – 2 ﭼﺮم ﻧﯿﻤﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﯾـﺎ ﭼﺮﻣـﯽ ﮐـﻪ دﺑـﺎﻏﯽ ﺷـﺪه، روﻏﻦ ﺧﻮرده، ﺧﺸﮏ ﺷﺪه وﻟﯽ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﮑﻤﯿﻞ را ﻃﯽ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ.
:Fixing – 3 اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﺷـﯿﻤﯿﺎﺋﯽ ﯾـﺎ ﻋﻤﻠﯿـﺎت ﻣﮑـﺎﻧﯿﮑﯽ ﺑـﺮاي ﺗﺜﺒﯿﺖ رﻧﮕﯿﻨﻪﻫﺎ، رﻧﮓداﻧﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﻮاد دﺑﺎﻏﯽ در ﺳﻄﺢ اﻟﯿﺎف ﭼﺮم.
:Myrobalans – 4 ﻣﯿﻮه درﺧﺘﯽ در ﻫﻨـﺪ ﮐـﻪ رﻧـﮓ ﻗﻬـﻮه اي زرد در ﭼﺮم اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ.
:Mimosa – 5 درﺧﺘﯽ داراي ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺎدي ﻣﻮاد ﺗﺎﻧﻦ ﺑﺮاي دﺑـﺎﻏﯽ از ﻧﻮع ﮐﺎﺗﮑﻮل.
:Syntans – 6 ﻧﺎم ﺗﺠﺎري ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺳﺮي از ﻣﻮاد دﺑﺎﻏﯽ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ، ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻮاد دﺑﺎﻏﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ، ﻣﻌﺪﻧﯽ و ﯾﺎ ﻓﺮمآﻟﺪﺋﯿـﺪ در دﺑـﺎﻏﯽ ﭘﻮﺳـﺖ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ.
:Tamol – 7 ﻧﺎم ﺗﺠﺎري ﯾﮏ ﻣﺎده دﺑﺎﻏﯽ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﺧﻨﺜﯽ
:Crown – 8 ﻧﺎﺣﯿﻪ اي از ﭘﻮﺳـﺖ ﺷـﺘﺮﻣﺮغ ﮐـﻪ دا راي ﻧـﺪولﻫـﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﭘﺮ ﺑﻮده و از زﯾﺮ ﮔﺮدن ﺗﺎ ﻣﺤﻞ ﺑﺎلﻫﺎ و ﻧﯿﺰ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺸﺖ را در ﺑﺮﻣﯽﮔﯿﺮد.
: Flesh side – 9 ﻧﻄﻊ: ﻃﺮف ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻪ داراي ﻟﺶ ﺑـﻮده و ﻣﺨـﺎﻟﻒ رخ اﺳﺖ
