این تفاوت بطورعمده به نحوه ساخت این نوع از کفش ها بر می گردد ولی تفاوت کفشی که برای یک ورزش خاص طراحی و ساخته شده است با یک کفش معمولی نه تنها به نحوه ی ساخت، بلکه به عملکرد کفش ورزشی نیز مربوط می شود.
برای مثال، کفشی که برای دوندگی طراحی می شود با کفش مخصوص کشتیگیری بسیار متفاوت است و در حقیقت هدف نهایی در طراحی کفش ورزشی این است که پا و کفش بتوانند همزمان و با هم عملکرد مناسبی داشته باشند ولی امروزه مدل های مشتری پسند در کفش ورزشی به اندازه ی عملکرد آنها اهمیت دارد.
توصیه ی یک نوع کفش خاص به همه، یک عمل غیر حرفه ای است . ولی با توجه به اینکه دویدن فعالیتی است که تقریبا در تمام رشته های ورزشی وجود دارد و همچنین جزء فعالیت هایی است که به شدت به پا بستگی دارد.
معمولاً از استانداردهایی که برای کفش های دوندگی وجود دارد برای دیگر رشته های ورزشی نیز با انجام اصلاحات استفاده می شود بعنوان مثال ورزش های تنیس، بسکتبال و دیگر ورزش هایی که در زمین های محوطه ای انجام می شوند و معمولاً با تغییر مسیرهای ناگهانی زیادی همراه هستند به همین دلیل کفش ورزشی ای برای این نوع ورزش ها مناسب است که در نواحیِ میانی و جانبیِ قسمت جلویی پا تکیه گاه مناسبی فراهم کنند.
در ورزش تنیس، قسمت جلوی پا به مقدار زیاد روی زمین کشیده می شود، به همین دلیل در طراحی و تولید کفش های تنیس، ضخامت بیشتری در ناحیه ی انگشت شست پا در نظر می گیرند.
معمولاً همه ی استاندارهای مربوط به کفش ورزشی با اندازه ی کفش شروع می شود .در واقع اولین قدم برای بررسی عملکرد یک کفش، اندازه ی مناسبِ آن برای پا است.
هر قدر هم که کفش خوب ساخته شده باشد، اگر اندازه ی پا نباشد، کارآیی
مناسبی ندارد .
همیشه نه! متأسفانه، انتخاب اندازه ی مناسب کار دشواری است چرا که تولیدکنندگان کفش ورزشی از یک معیار ثابت و یکسان برای طول و عرض و در کل اندازه ی کفش استفاده نمی کنند.
این تفاوت در استانداردِ اندازه در میان شرکت های مختلف، در میان مدل های مختلف یک شرکت و حتی در میان یک مدل مشابه که توسط شرکت های مختلف تولید می شود وجود دارد .
برخی شرکت ها یک نوع کفش با اندازه ی خاص را در یک پهنا ارائه می کنند، درحالی که امروزه بسیاری از شرکت ها، کفش با اندازه ی معین را با عرض های
متفاوت در اختیار مشتری قرار می دهند.
امروزه با استفاده از فناوری های
فوق پیشرفته، برای هر رشته ی
ورزشی، کفش های تخصصی
تولید می شود
فاصله ی بین انتهای پاشنه تا نوک پا مهم است. در یک کفش ورزشی مناسب از لحاظ اندازه، باید بین بلندترین انگشت پا و انتهای کفش 1.2 تا 1.5 سانتی متر فاصله باشد.
مورد بعدی، عرض پا است که در قسمت پنجه ی پا اندازه گیری می شود. عرض یک کفش مناسب باید نه آن قدر کم باشد که بیرون زدگی پا از طرفین کفش مشهود باشد، و نه به حدی زیاد باشد که بتوان کفش را از کنار به طرف بالا جمع کرد.
نکته مهم دیگر اینکه هرچند برای مناسب بودن اندازه ی کفش، باید عرض پا اندازه گیری شود، ولی دانستن حجم پا نیز اهمیت دارد. ممکن است دو پای مختلف از لحاظ عرض یکسان ولی از لحاظ حجم متفاوت باشند.
ضخامت پا و یا میزان فضایی که پا درون کفش اشغال می کند یکی از عوامل مهم در مناسب بودنِ اندازه ی کفش است.
با این وجود برای برخی از افراد پیدا کردن کفش مناسب از لحاظ اندازه بسیار سخت است این جا است که هنر مناسب سازیِ اندازه ی کفش اهمیت پیدا می کند که توسط آن با کمی تغییرات جزئی اندازه ی کفش مناسب پای شخص می شود.
نکته بعد شناخت جزئیات نحوه ی عملکرد کفش ورزشی و توانایی آن برای بهبود عملکرد پا و یا جلوگیری از آسیب ها است به بیان دیگر بجز اندازه با در نظر گرفتن سه عامل دیگر « شکل، پایداری و طرح » به بهترین نحو می توان ورزشکار را در مورد انتخاب کفش مناسب راهنمایی کرد در واقع زمانی که تمام اندازه ها مشخص شد، قالب کفش باید مورد توجه قرار گیرد.
قالب کفش شکل نهایی کفش را تعیین می کند هرچند این مورد خیلی بدیهی و ساده به نظر می رسد، ولی اغلب اوقات اهمیت تطابق کفش با پا از لحاظ شکل و فُرم، مورد غفلت واقع می شود.
در حقیقت حتی اگر اندازه ی کفش مناسب باشد، در صورتی که شکل آن نامناسب باشد، عملکرد پا بهینه نخواهد بود.
در هنگام خرید باید به کفی داخل کفش هم توجه کرد کفی های جداشدنی در بین تولیدکنندگان کفش محبوبیت زیادی پیدا کرده اند چراکه این کفی ها به راحتی قابل تعویض هستند.
این نوع کفی ها نیز می تواند به عنوان ابزاری برای مناسب سازیِ اندازه کفش استفاده شود . استفاده از کفی در درون کفش علاوه بر نرمتر کردنِ کفش، فضای اضافی که باعث گشادی کفش می شود را نیز پر می کند.
حتی اصلاحاتی نیز برای کم کردنِ فشار پا نیز می تواند توسط این کفی ها انجام شود نکته دیگر اینکه کفش ها باید در نقاط خاص انعطاف پذیری مناسبی داشته باشند این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است و با یک امتحان ساده می توان این قابلیت را در کفش کنترل کرد.
به این صورت که کفش ورزشی را در دست بگیرید و درحالی که قسمت پاشنه و جلویی کفش را ثابت نگه داشته اید کفش را خم کنید. کفش باید دقیقاً از همان جایی خم شود که پا خم می شود یعنی از قسمت جلویی و اگر کفش از وسط خم شد، ساخت کفش ضعیف است و خرید آن توصیه نمی شود.
پایداری ودر کنار آن ضربه گیری معیارهایی است که نه تنها از آسیب جلوگیری می کند، بلکه شرایط عملکرد بهینه ی پا را فراهم می کند برای فهم این مطلب که آیا یک کفش دارای مشخصه ی پایداری است یا خیر، کافی است کناره های پاشنه ی آن را فشار دهید.
کفش های پایدار در مقابل این فشردگی از خود مقاومت نشان می دهند. همچنین می توان کفش را از ناحیه ی پاشنه و پنجه در دست گرفت و سعی کرد آن را پیچاند.
کفش هایی که در مقابل پیچش پایدار هستند، در این حالت از خود مقاومت نشان می دهند؛ در صورتی که کفش های انعطاف پذیر به راحتی پیچ می خورند.
در صورتی که مواد استفاده شده در کفش ورزشی بیش از حد نرم باشد، پیچش پا به سمت داخل در حین برخورد پاشنه به زمین بیشتر از حد طبیعی می شود
اگر نکته دیگری هم هست به اختصار توضیح دهید.
یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه کرد نرمی و ضربه گیری کفش است. البته، نرمیِ بیش از حد نیز خطرناک است و خطر آسیب دیدگی را افزایش می دهد. مواد نرم به راحتی تغییرشکل می دهند و درنتیجه حرکات اضافی و غیر ضروری را در پا زیاد می کنند. در صورتی که مواد استفاده شده در کفش بیش از حد نرم باشد، پیچش پا به سمت داخل در حین برخورد پاشنه به زمین بیشتر از حد طبیعی می شود که همین امر باعث کاهش کارآیی پا و کفش می شود.
بررسی دقیق پاشنه کفش هم بسیار ضروری است. در این قسمت مواردی وجود دارد که برای رسیدن به عملکرد بهینه پا باید مد نظر قرار گیرند و باید
دقت شود که موادی که برای ساخت بالشتک ضربه گیر پاشنه انتخاب می شود، نه خیلی نرم و نه خیلی سفت باشد .
اگر چه در گذشته کفش های کتانیِ ورزشی با کفی های پلاستیکی به عنوان کفش های مناسب برای بیشتر فعالیت های ورزشی انتخاب می شد، ولی، امروزه با استفاده از فناوری های فوق پیشرفته، برای هر رشته ی ورزشی، کفش های تخصصی تولید می شود.
یکی از چالش های تولیدکنندگان کفش های ورزشی این است که در اکثر موارد کفش در زمینه ی تخصصی که طراحی شده است مورد استفاده قرار نمی گیرد.
کفش های دوندگی از لحاظ وزن در بین دیگر کفش های تخصصی سبک ترین و ضربه گیرترین نوع هستند. این کفش ها برای فعالیت های خطی طراحی می شوند و نباید برای دیگر ورزش هایی که در زمین های ورزشی انجام می شود استفاده
شود.
استفاده از کفش ورزشی برای راه رفتن مانعی ندارد، ولی عکس این قضیه درست نیست.
کفش های ورزشی که برای راه رفتن طراحی شده اند تقریباً شبیه به کفش های دوندگی هستند با این تفاوت که در آنها در قسمت رویی از چرم بیشتری استفاده می شود که با این کار دوام و وزن آن بیشتر می شود.
کفش های ورزشیِ پیاده روی طوری طراحی می شوند که بتوان از آنها در فعالیت های روزانه استفاده کرد. در حین پیاده روی های مسافت زیاد، نیاز است پاها از خطرات محیطی در امان باشند و کفش مورد استفاده برای این نوع فعالیت نیز باید علاوه بر تأمین این نیاز، دوام زیادی نیز داشته باشد.
کف این کفش ها معمولاً سنگین تر و با دوام تر ساخته می شوند و اغلب برای ایجاد تکیه گاه بهتر برای مچ پا، تا ارتفاع خاصی از کفش بالا می آید. بهتر است این کفش ها و درزهای آن در مقابل آب نفوذ ناپذیر باشد.
آخرین مطلبی که باید به آن اشاره کرد این است که کفش باید احساس خوبی را به پا منتقل کند. بهتر است قبل از خرید کفش مسافت کوتاهی را با آن دوید. معمولاً کفش مناسب از همان ابتدا حس خوبی را در پای شخص ایجاد می کند.
دکتر کامران آزما
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
